Avans İzni Verilen İşçi İşyerinden Ayrılırsa, Kullandığı İzin Mahsup Edilebilir mi?
Lütfi İNCİROĞLU
Dinlenme Hakkı” Anayasa ile güvence altına alınmış haklardandır. Anayasamızın 50. Maddesi “Dinlenmek çalışanların hakkıdır” ifadesine yer verdikten sonra, yıllık izin hakkı ile hafta tatili ve bayram tatili haklarını ayrıca vurgulamıştır. Bu sebeple Anayasal bir hak olan dinlenme hakkından vazgeçilemez. Ayrıca yasal zorunluluğun ötesinde, Çalışanları yorgunluk ve onun beraberinde getireceği dikkatsizlik sonucu uğrayabilecekleri iş kazalarından korumak, işçinin bedensel ve ruhsal olarak iyiliğinin devamını sağlamak, iş tatminini artırmak, işçinin sosyal yaşama da katılımını sağlamak, iş veriminin azalmasına engel olmak, işin kalitesinin düşmesini önlemek vb. bir çok sebeple, işçinin yıllık izin, hafta tatili ve bayram tatili haklarını ve gün içinde ara dinlenmelerini tam olarak kullanabilmesi gereklidir[1].
İş mevzuatında avans izni düzenleyen doğrudan bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla avans iznin nasıl kullandırılacağı konusu belirsizdir. Bu konuda doktrinde farklı görüşler ileri sürülmektedir. Nitekim bir görüşe göre, “yıllık ücretli izne henüz hak kazanamamış işçiye, işverenin kendi inisiyatifi veya işçinin talebi ve işverenin onayı ile gelecek yıl ücretli izninin kullandırılması, Kanunda belirtilen bir hakkın işçilere daha elverişli olacak şekilde değiştirilebilmesi ve işveren insiyatifi ile kullandırılmışsa, ekonomik kriz dönemlerinde işçinin istihdamda kalması ve feshin son çare olması ilkesi uyarınca, önceden verilebilir”[2].
Aynı yönde doktrindeki başka bir görüşe göre ise, “tarafların anlaşması ile avans izin uygulamasının mümkün olabileceği yönündedir”[3]. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşü de bu yöndedir. Ancak doktrinde aksini savunan görüşler de bulunmaktadır. Örneğin, “Yıllık izin Anayasal temeli olan işçinin ücretli dinlenme hakkıdır. Bu haktan vazgeçilemez. Paraya dönüşmez. Her yıl Kanunda yazılı süreler kadar işçinin dinlendirilmesi gerekir. Bu yönüyle bakıldığında yıllık izin hakkı avans olarak kullandırılamaz. Hak kazanmadığı halde, işçiye kullandırılan izin, kural olarak “işverence verilen diğer izinler” kapsamındadır. İşçinin onayı olsa dahi geçersizdir. Böylesi bir durumda işçinin gelecek yılı Anayasal dinlenme hakkından vazgeçmiş sayılır”[4].
Bizim görüşümüze göre de, tarafların anlaşması ile olağanüstü durumlarda işçinin ücretsiz izne çıkarılması ya da iş sözleşmesinin sona erdirilmesi yerine avans izin kullandırılması uygun olacaktır.
Peki, işçiye yıllık ücretli iznini avans olarak veren işveren işçi yıllık ücretli izne hak kazanmadan iş sözleşmesi sona ermişse, avans olarak kullandırdığı yıllık ücretli izinlerin karşılığını işçiden talep edebilecek midir ?
Uygulamada, genellikle avans izin verilen işçiden iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kullandırılan izinlerin ücretini aylık ücretinden mahsup edileceği yününde yazılı onay alınmaktadır. İşverence böylesi bir onayın alınmaması halinde, işveren işçiden herhangi bir talep de bulunamayacak, kullandırıldığı izinler İş Kanunu m.55’de yer alan “işveren tarafından verilen diğer izinler” olarak kabul edilecektir[5].
Ancak, Yargıtay’ın 2020 yılında verdiği bir karar, işverenin işçiye kullandırdığı yıllık ücretli iznin hak edilenden fazla olduğu öne sürülerek karşılığında parasal iade talep etmenin yasal bir dayanağı olmadığı yönündedir[6].
Sonuç olarak, uygulamada genellikle avans izin verilen işçiden iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kullandırılan izinlerin ücretini aylık ücretinden mahsup edileceği yününde yazılı onay alınmaktadır. Ancak, Yargıtay işverenin işçiye kullandırdığı yıllık ücretli iznin hak edilenden fazla olduğu öne sürülerek karşılığında parasal iade talep etmesinin yasal bir dayanağının olmadığı görüşündedir. Dolayısıyla işveren işçiye, avans izin kapsamında henüz hak etmediği bir yıllık izin kullandırmışsa ve eğer işçi yıllık izin mahsuplaşması yapılamadan işten ayrılmışsa, işveren fazladan kullandırdığı yıllık izinlerin ücretini geri isteyemez.
Lütfi İNCİROĞLU
Kaynakça:
[1]https://www.csgb.gov.tr/medias/7973/06-30-soruda-%C4%B0%C5%9F%C3%A7inin-dinlenme-hakk%C4%B1.pdf Erişim tarihi 13.11.2024.
[2] AKIN, Levent, Covid-19’un İş İlişkilerine Olası Etkileri, ÇEİS, İstanbul 2020.s.71-72.
[3] DEĞER ERMUMCU, Senem/İZMİRLİOĞLU, Ayça, 4857 sayılı İş Kanunu Bakımından Yıllık Ücretli İzin Uygulaması ve Avans İzin, SİCİL, Yıl 2020, Sayı:44. s.112.
[4] ÇİL, Şahin, Koronavirüs Salgının İş Hukukuna Etkileri, Ankara 2020. s.247.
[5] DEĞER ERMUMCU/İZMİRLİOĞLU, Avans İzin, SİCİL, s.115-116.
[6] Y9HD.14.10.2020 T., E. 2016/26145 K. 2020/11957 Legalbank.
Küresel ölçekte 180 ülkede, 53 bin çalışanıyla Kompresör Tekniği, Endüstriyel Teknik, Vakum Tekniği ve Enerji Tekniği alanlarında 151 yıldır faaliyet gösteren Atlas Copco Group, bu alanlardaki uzmanlığına ek global ölçekte gerçekleştirdiği şirket satın almaları ile de dikkat çekiyor. 
Yapılan açıklamada, 2011 yılında kurulan ve 11 çalışanı bulunan, vidalı, santrifüj ve yağsız vidalı kompresörlere orijinal ve OEM yedek parça ile bakım ve revizyon hizmeti veren SCS Makine A.Ş.’nin bundan sonra faaliyetlerini Atlas Copco Group bünyesinde sürdüreceği belirtildi. Satın alma fiyatı açıklanmazken, şirketin kompresör tekniği iş alanı içindeki hizmet bölümünün bir parçası haline geldiği bilgisi verildi.
Türkiye pazarında hava kompresörü çözümlerinin satış ve servisini sağlayan SCS Makine A.Ş.; tekstil, çimento, kimya, gıda ve içecek gibi sektörlere hizmet sunuyor.
Mercedes-Benz Türk, yeni nesil otobüsleriyle ulaşım ve turizm sektörlerinin en yakın iş ortağı olmaya devam ediyor. Bu kapsamda Mercedes-Benz Türk, şehirler arası yolcu taşımacılığı alanında faaliyet gösteren LKS Group – Lüks Karadeniz’e 15 adet Mercedes-Benz Tourismo 16 RHD 2+1 ve 1 adet Mercedes-Benz Travego 16 SHD 2+1 otobüsü, Koluman Motorlu Araçlar’ın ev sahipliğinde düzenlenen törenle teslim etti. Araç parkına yaptığı yatırımlara son sürat devam eden LKS Group, son olarak Mercedes-Benz Türk’ten aldığı toplam 16 adet otobüsle filosundaki Mercedes-Benz marka otobüslerin sayısını 90 adede çıkardı.
Siz bakmayın döviz büfelerinin “döviz alıp satıyoruz” demelerine… Döviz büfeleri sadece efektif alır, efektif satar.
TSKB Ekonomik Araştırmalar, “Toparlanmanın Ötesinde: Afet Dayanıklılığı” başlıklı yeni afet raporunu yayımladı. Önümüzdeki yıllarda etkisini artırması beklenen sıcak hava dalgaları, fırtınalar, hortumlar, yoğun yağış gibi iklim ve hava olaylarının mevcut altyapı ile iş modelleri için yeni zorluklara sebep olabileceği belirtilen raporda, daha çetin çevre koşulları karşısında afet riskini azaltma ve dayanıklılık inşa etmenin önemine değiniliyor. 6 Şubat depremlerinin, Türkiye’deki deprem riskinin hatırlatıcısı olduğunun belirtildiği raporda, aşırı hava olaylarının 2023 yılında dikkat çekici bir yükselişle 1.500’e yaklaştığı bilgisi paylaşılıyor. Afet dayanıklılığının sonuçlara odaklanmaktan ziyade temel nedenlerle mücadele etmeyi gerektirdiği kaydedilen raporda, yapılan araştırmalara göre toplumların geleceğini korumak üzere afet riskini azaltmaya harcayacakları her 1 doların afet müdahalesinde 4 ila 7 dolar arasında tasarruf sağlayacağı hatırlatılıyor.
Yüksek sismik aktivite ile karşı karşıya olan ülkelerin önünde daha zor bir görev bulunuyor. Deprem riski altındaki bölgelerin yeniden inşasına ek olarak, endüstriyel tesisleri güvenli bölgelere taşıyarak olası hasarı da azaltmaları gerekiyor. Diğer yandan, öğrenme kayıpları ile artan gelir eşitsizlikleri ve toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, kalkınma üzerinde uzun vadeli etkileri olan olgular olarak etkilerin fiziksel kayıpların ötesinde olabileceği aktarılıyor.
Doç. Dr. Gözde MERT
Çin’in otomotiv alanındaki öncü ve lider markalarından Chery, 1 Kasım 2024 tarihinde Çin’in Wuhu limanından yola çıkan 1 milyonuncu Chery TIGGO 7 ile yeni bir dönüm noktasına ulaşmayı başardı. Chery Group Yönetim Kurulu Başkanı Yin Tongyue, Chery’nin ürün gamında bulunan her aracın dünya genelinde güven duyulan ve itibar sahibi modeller olduğunu vurguladı. Ayrıca Chery, “altın itibar”a sahip olmak için ürün ve hizmet kalitesini sürekli geliştirmeye devam ediyor ve farklı pazarlar ihtiyaçlara yönelik ürünleri, üstün rekabet gücüyle sunmaya devam ediyor. Böylece Chery, “Çin’de, Küresel” felsefesine bağlı kalmaya devam ediyor.